Gıybet ve İftira
Ağustos 14, 2013
Bir arkadaşınızın başkalarına sizinle ilgili olumsuz sözler söylediğini duysanız neler
hisseder, neler yaparsınız?
Gıybet ve iftira İslam dininin sakınılmasını istediği davranışlardandır. Peygamberimiz gıybet ve
iftiranın anlamlarını ve farklarını hadislerinde örneklerle anlatmıştır. Bunlardan birisi aşağıda veril-
miştir. Gıybet ve iftira kavramlarının anlamlarını öğrenmek için aşağıdaki hadis metnini okuyunuz.
EBU HÜREYRE (r.a.)* ANLATIYOR
Bir gün Hz. Muhammed (s.a.v.) arkadaşlarına,
– Gıybet nedir, biliyor musunuz, diye sordu.
Onlar da,
– Allah ve Resulü daha iyi bilir, dediler.
Hz. Muhammed (s.a.v.) şöyle buyurdu:
– Gıybet, din kardeşini, hoşlanmadığı bir şey ile anmandır.
Oradakilerden biri,
– Ya söylediğim kusur o kardeşimde varsa deyince Hz. Muhammed (s.a.v.) ona şöyle kar-
şılık verdi:
– Eğer söylediğin kusur onda varsa gıybet etmiş olursun, şayet söylediğin kusur
onda yoksa o zaman iftira etmiş olursun.
(Tirmizî, Sünen, Birr, 23.)
* (r.a.) “Radıyallahü anh.” cümlesinin kısaltılmış şeklidir. Bu cümle, “Allah ondan razı olsun.”
anlamına gelir.
Gıybet; çekiştirme, yerme ve kötüleme anlamlarına gelir. ‹nsanların, duyduklarında hoşlanma-
yacakları kusurlarını arkalarından söylemek gıybettir. Gıybet etmek, kişiye ve topluma zarar veren
kötü bir davranıştır. Bu yüzden ‹slam dininin sakınılmasını istediği davranışlar arasında yer alır.
Bununla ilgili olarak Kur’an-ı Kerim’de, “Ey iman edenler!... Birbirinizin kusurunu araştırmayın.
Biriniz diğerinizi arkasından çekiştirmesin…”(1) buyrulmaktadır. Peygamberimizin torunu Hz.
Hüseyin, “Bir Müslüman kardeşin senden ayrıldığında arkandan söylemesini sevmediğin şeyi sen de
onun arkasından söyleme.” diyerek gıybet etmekten kaçınmamız gerektiğini vurgulamıştır.
EMPATİ KURALIM
Efehan ile Halit aynı sınıfta yan yana oturan iki arkadaştır. Efehan açık sözlü, dürüst, seve-
cen bir kişiliğe sahiptir. Bu yüzden arkadaşlarıyla çok iyi anlaşmakta, öğretmenler tarafından
da sevilmektedir.
Efehan bir seferinde beden temizliğini ihmal eder. Banyo yapmadan okula gelir. Teneffüs-
lerde de oyun oynayıp terleyince vücudunda hoş olmayan bir koku oluşur. Halit bu kokudan
rahatsız olur, kalkıp başka bir sıraya oturur. Teneffüste de Efehan’ın olmadığı yerde diğer arka-
daşlarına, “Efehan’ın vücut kokusundan rahatsız oldum, o yüzden yanında oturamadım.” der.
Daha sonra Efehan, Halit’in bu konuşmasını öğrenir.
• Efehan’ın yerinde olsaydınız neler hissederdiniz?
• Halit’in yerinde olsaydınız ne yapardınız?
• Sizce sınıftaki diğer öğrencilerin Efehan ve Halit’e karşı düşünce ve tutumları neler olabilir?