ISININ YAYILMASI
Katı maddenin bir ucundan diğer ucuna ısı aktarımı taneciklerin birbiri ile çarpışması sonucu gerçekleşir.
Isı alan maddenin taneciklerinin titreşim hızı artar ve yandaki taneciğe çarparak daha hızlı
titreşmesini sağlar. Böylece ısı madde boyunca aktarılır.
Isının bu şekilde madde boyunca yayılmasına ısının iletim yoluyla yayılması denir.
2. BÖLÜM
Anahtar Kavramlar:
• Isı iletkeni • Isı yalıtımı • Işıma
• Konveksiyon • İletim yoluyla yayılma • soğurma
HAYDİ YAPALIM
1. Mumu yakınız. Metal parçası üzerine
eşit aralıklarla mum damlatınız.
2. Mum damlalarına birer raptiye batırınız.
3. İspirto ocağını öğretmeninizden yardım
isteyerek yakınız. Metal parçasının bir
ucundan ısıtmaya başlayınız.
4. Raptiyeleri gözlemleyiniz. Gözlemlerinizi
yazınız.
SORULARI YANITLAYALIM
1. Metal parçasını ısıtmaya başladığınızda raptiyelere ne oldu?
2. Isıtma sırasında en sondaki raptiyenin düşme nedeni nedir?
• metal parçası (1x15 cm - alüminyum, bakır vb.) • mum • tahta maşa
• ispirto ocağı • raptiye (3 adet) • kibrit
Araç-Gereç ve Malzemeler
ETKİNLİK
Raptiyeler Neden Düştü?
“Raptiyeler Neden Düştü?”
Etkinlikte;
• Kullanılacak malzemeleri kontrol ediniz.
• Deneysel yöntemlere vurgu yapınız.
• Gerekli güvenlik önlemlerini alınız.
• Etkinliği gruplar hâlinde yaptırınız.
Yöntem: Gösterip-yaptırma
• Öğrencilerinizi ikişerli gruplara ayırınız.
• Mumu yaktırıp metal tel üzerine eşit aralıklarla
mum damlattırınız. Mum damlalarına birer raptiye
batırtınız. İspirto ocağını yakmaları için öğrencilere
yardımcı olunuz.
• Teli bir ucundan ısıttırınız. Raptiyeleri gözlemletip
gözlemlerini not ettiriniz.
ETKİNLİK
SORULARI YANITLAYALIM
Etkinlik sonundaki sorulara öğrencilerden beklenen
cevaplar şöyledir:
1. Raptiyeler düşer.
2. Isı enerjisi telin bir ucundan diğerine iletilir.
Bu nedenle en sondaki raptiye düşer.
[!] Uyarı:
2.1; 2.2 Özellikle bakır tellerde ısı iletiminin çok
hızlı olabileceği ve aleve uzak ucun çok erken el
yakar düzeyde ısınabileceği dikkate alınmalıdır.
2.2; 2.3 İyi ısı iletkeni olarak bakır ve alüminyum;
iyi ısı yalıtkanı ortamlar olarak da cam yünü,
plastik köpük, saman, pamuk, çift camlı pencerelerdeki
hava boşluğu ve termoslardaki iç - dış çeper
arası vakum örnek olarak kullanılmalıdır. BaFika
malzemeler de tanıtılabilir.
Etkinlik sonunda “katı maddenin bir ucundan di-
ğer ucuna ısı aktarımı taneciklerin birbiri ile çarpışması
sonucu gerçekleşir. Isı alan maddenin taneciklerinin
titreşim hızı artar ve yandaki taneciğe çarparak
onun daha hızlı titreşmesini sağlar. Isının bu
şekilde madde boyunca yayılmasına ısının iletim
yoluyla yayılması denir.” bilgisini veriniz.
Öğretmen notu