Ampulün parlaklığının devreye bağlanan iletken
tel sayısına bağlı olarak değiştiğini belirtiniz.
Öğrencilere, ders kitabının 135. sayfasındaki şekilleri
inceletiniz ve aşağıdaki bilgileri veriniz:
1. devrede, direncin yalnız ampul ve kablolardan
kaynaklandığını,
2. devrede, direncin ampul, direnç ve kablolardan
kaynaklandığını,
3. devrede direnç sayısının arttığını vurgulayınız.
Ayrıca “Parlaklığı en fazla olan ampul ilk kurulan
basit elektrik devresindedir. Çünkü devrede ampulün
ışık vermesini güçleştiren direnç yoktur.
Devrelerdeki ampullerin parlaklık sıralaması 1 >
2 > 3 olur. Çünkü ikinci devreye bir direnç, üçüncü
devreye ise iki direnç bağlanmıştır. Demek ki dirençler
uç uca bağlandığında devrenin direnci büyümüş
dolayısıyla ampulün parlaklığı azalmış olur.
Elektrik devrelerinde, devre üzerinden geçen
elektrik enerjisini ayarlamak için özel üretilmiş devre
elemanlarının olduğunu belirtiniz.
Ders kitabının 135. sayfasının alt bölümünde bulunan
devre elemanlarını öğrencilere inceletiniz.
67
YAŞAMIMIZDAKİ ELEKTRİK
Aşağıdaki etkinliği yaparak basit bir reostanın yapısını ve işlevini anlamaya çalışınız.
Reosta Yapalım
7.
HAYDİ YAPALIM
1. Telin bir ucunu pilin + ucuna bağlayınız ve izole bant ile yapıştırınız. Telin diğer ucunu
ampulün metal kısmına sıkıca sararak kapalı bir devre oluşturunuz.
2. Kalem ucunu düz bir yüzeye koyunuz. Ampulün tabanını kurşun kalem ucu üzerine yerleştiriniz.
Ampulü gözlemleyiniz.
3. Ampulü, kurşun kalem ucu üzerinde yavaş yavaş diğer uca doğru çekiniz. Ampulün kalem
ucu üzerindeki hareketi sırasında parlaklığını dikkatle gözlemleyiniz.
SORULARI YANITLAYALIM
Ampulün parlaklığı hangi konumdayken azaldı? Neden?
• pil (1.5 V’luk 3 adet)
• ampul (4.5 V)
• kurşun kalem ucu
• ince bakır tel
• izole bant
Araç-Gereç ve Malzemeler
ETKİNLİK
Nerede Kullanabiliriz?
Yaptığınız reostayı nerelerde, hangi amaçla kullanabilirsiniz? Ne gibi yararlar sağlar?
Aşağıya yazınız.
Radyo, televizyon, müzik seti gibi araçların ses şiddetini azaltıp çoğaltmada; ampul gibi
ışık veren araçların ışık şiddetini artırıp azaltmada kullanılır.
Ampulün parlaklığının devreye bağlanan iletken tel sayısına göre değiştiğini gözlemlediniz. Aşa-
ğıda etkinliğiniz sırasında uyguladığınız basamaklar ve sonuçları şekillerle verilmiştir. İnceleyiniz.
1. devre
Devrenin direnci; yalnız ampul ve kablodan
kaynaklanıyor. Ampul daha parlak ışık veriyor.
3. devre
Devrenin direnci; ampul, iki tane nikel-krom
tel ve kablolardan kaynaklanıyor. 3. devre ampulün
en az ışık verdiği devredir.
2. devre
Pil
Ampul
İletken
kablo
Devrenin direnci; ampul, nikel-krom tel ve
kablolardan kaynaklanıyor. 1. devreye göre
ampulün parlaklığı azalıyor.
Elektrik devrelerinde, elektriksel direnç küçük ise ampulün parlaklığı fazla, direnç büyük ise ampulün
parlaklığı az olur. Etkinliğinizin birinci basamağında kurduğunuz devredeki ampulün parlaklı-
ğı diğer devrelerdekinden daha fazladır.
Öyleyse dirençleri uç uca bağlarsak devre direncini büyütmüş, dolayısıyla ampulün parlaklığını
azaltmış oluruz.
Elektrik devrelerinde, devre
üzerinden geçen elektrik enerjisini
ayarlamak için özel olarak üretilmiş
direnç adı verilen devre elemanları
vardır. Yanda çeşitli direnç resimleri
verilmiştir. İnceleyiniz.
.Çalışma kitabı
nızın 67. sayfası
ndaki 7. uygulamayı
yapınız.
Pil
Direnç
Direnç
Direnç
Ampul
İletken
kablo
Pil
Ampul
İletken
kablo
135
. Çalışma kitabının 67. sayfasındaki 7.
uygulamayı yaptırınız.
Öğretmen notu