Defterinize aşağıdaki gibi bir çizelge çizerek gözlem sonuçlarınızı not ediniz.
Not: Çizelgeye yazdığınız sorulara, “Renk değişimi oluştu mu? Değişen madde eski hâline
dönebilir mi? Gaz kabarcığı oluştu mu?” vb. başlıkları ekleyebilirsiniz. Bu tür soruların yanı
tları, değişmelerin yeni bir madde oluşturup oluşturamadığı konusunda bilgi verecektir.
SORULARI YANITLAYALIM
1. Maddelerin ilk durumları ve son durumları arasındaki farklar nelerdir?
2. Etkinliğinizi yaparken hangi maddelerde değişim sırasında gaz çıkışı, renk, ısı ve ışık de-
ğişimi gözlemlediniz?
3. Etkinliğinizde kullandığınız maddelerle yaptığınız denemelerin hangisinde yeni bir madde
oluştu? Bunu nasıl anladınız?
Mumun
yanması
Kabartma
tozuna
sirkenin
eklenmesi
Çaya limon
sıkılması
Süte sirke
damlatılması
Bir gün
önce
dilimlenen
elma
1. Yeni bir madde oluştu
mu?
2.
3.
4.
Sonuçlar
Değişimler
Araştırma
Günlük yaşamda ısının hem Şziksel hem de kimyasal
değişmeye neden olduğu olayları araştırınız. Araştırma sonuçları
nı liste hâlinde yazarak sınıf panosunda sergileyiniz.
Maddenin hâl değiştirmesinin Şziksel değişme
olduğunu belirtiniz. Su örneğini vererek hidrojen ve
oksijenin gaz hâlinde maddeler olduğunu ama bir
araya geldiklerinde suyu meydana getirdiklerini,
suyun özelliklerinin hidrojen ve oksijen atomunun
özelliklerinden farklı olduğunu anımsatınız.
“Yanan odunda ne tür değişiklikler olmuştur?
Yanma sonucu oluşan maddelerden tekrar odun
yapabilir miyiz?” sorularını öğrencilere yöneltiniz.
Maddelerde meydana gelen değişimlerin neler
olduğunu fark ettirmek için öğrencilere ders
kitabının 104. sayfasındaki “Fark Nedir?” etkinliğini
yaptırınız.
Toplam süre : 40 dk
Ön hazırlık : 10 dk
Uygulama : 20 dk
Tartışma : 10 dk
“Fark Nedir?”
Etkinlikte;
• Kullanılacak malzemeleri kontrol ediniz.
• Deneysel yöntemlere vurgu yapınız.
• Gerekli güvenlik önlemlerini alınız.
• Etkinliği gruplar hâlinde yaptırınız.
Yöntem: Deneysel, gösterip-yaptırma
• Etkinlik bittikten sonra her öğrenci için etkinlik
değerlendirme formunu (Ek-1) doldurup dosyaları
nda saklayınız.
• Öğrencilerin, gruplar için hazırlanan değerlendirme
formunu (Ek-2) doldurmalarını sağlayınız.
• Öğrencilerinizden beşer kişilik gruplar oluşturunuz.
• Öğrencilere, ders kitabının 103. sayfasındakine
benzer bir tablo yaptırarak deney sonunda
çıkaracakları gözlem ve sonuçlarını buraya not ettiriniz.
• Bir gün önceden dilimlenen elmaları gözlemlemelerini
isteyiniz.
• Her grubun ayrı bir malzeme alarak gerekli
işlemleri yapmasını sağlayınız.
ETKİNLİK
SORULARI YANITLAYALIM
Etkinlik sonundaki sorulara öğrencilerden beklenen
cevaplar şöyledir:
1. Maddenin hem kimliği hem de görünümü
değişir.
2. Süte ve karbonata sirke damlatıldığında gaz
çıkışı, elmada renk değişikliği, mumda ısı ve ışık
oluşur.
. Çalışma kitabının 53 ve 55. sayfalarındaki
9 ve 10. uygulamaları yaptırınız.
106
55
MADDENİN TANECİKLİ YAPISI
Aşağıda size günlük yaşamda kullandığınız maddelerin resimleri verilmiştir. Resimleri inceleyiniz.
Bu maddeler taneciklerden meydana gelmiştir. Sizce bu maddelerin taneciklerinin dizilişi nasıldı
r? Boş bırakılan kutucuklara çiziniz.
Tanecik Dizilişini Gösterelim
10.
Matematik
Matematik
Matematik
Fen ve Teknoloji
Sosyal Bilgiler
54
MADDENİN TANECİKLİ YAPISI
Hikâyeniz
Olay Şziksel değişim Kimyasal değişim
Patateslerin dilimlenmesi .
Patateslerin kızartılması .
Yağın eritilmesi .
Sebzelerin doğranması .
İçeceğin hazırlanması .
Ekmekteki koku ve renk değişikliği .
...........................................................................................
Öğrencilerin yazacağı hikâye değerlendirilecektir.
Etkinlik sonunda, “Çeşitli etkilerle değişim sonucunda
yeni bir madde meydana geliyorsa yani
maddelerin kimliği değişiyorsa bu değişime kimyasal
değişim denir.” tanımlamasını yaparak 3.3 kazanı
mının kavranmasını sağlayınız.
Araştırma
Öğrencilere, ders kitabının 105. sayfası
ndaki araştırma ödevini veriniz.
Araştırmaya örnek olarak mum verilebilir.
Mumun bir kap içinde ısıtılması sonucu
erimesi Şziksel değişmeye, mumun
yanarak tükenmesi ise kimyasal
değişmeye örnektir. Örnekler çoğaltılmalı
dır. Araştırma sonuçlarının sınıf panosunda
sergilenmesini sağlayınız.
53