GÜNLÜK NE DEMEKTİR? ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
GÜNLÜK:
- Yazarın kayda değer bulduğu olayları, gözlem, izlenim, duygu, düşünce ve hayallerini anlattığı yazılardır.
- Günü gününe tarih atılarak yazılır.
- Öğretici metinlerdir.
- İnandırıcı yazılardır.
- Açıklama, öyküleme, betimleme teknikleri kullanılır.
- Yazar, bizzat kendisi yazar.
- Birinci kişi ağzından yazılır.
- Konuşma diline yakın bir dil kullanılır.
- Yazar kendisiyle bazen de günlükle konuşur gibi yazar.
- Yazar günlükleri kendisi için yazar.
- İçten bir anlatımı vardır.
- Gözlem ve dikkatin önemli yeri vardır.
- Yazarın hayatından izler taşır.
- Günlükler yazarın iç dünyasını, kişiliğini, görüşlerini, ruhsal durumunu yansıtır.
- Günlüklerden yazar hakkında ayrıntılı bilgiler edinilir.
- Günlükler, yazıldığı dönemin olaylarına ilişkin bilgiler içerir.
- Gerçekler değiştirilmeden anlatılır.
- Roman, gezi yazısı, hatıra gibi türlerde de kullanılır.
- Günlükler tarih, biyografi, anılar için kaynak niteliğini taşır.
- Günlük ikiye ayrılır: İçe dönük günlük ve dışa dönük günlük.
- İÇE DÖNÜK GÜNLÜKLER:
- Yazarın bir bakıma kendi kendisiyle konuşması gibidir.
- Yazar, bulunduğu çevreden ve kaderinden yakınır.
- Yazarın yaşadığı duygusal coşkunluk bu tür günlüklerde gözlenebilir.
- Stendhal’in günlüğü, Puşkin’in Gizli Günce adlı eseri, Andre Gide ve Nurullah Ataç’ın günlükleri bu tür günlüklerdendir.
- DIŞA DÖNÜK GÜNLÜKLER:
- Yazar, dönemin olaylarını, siyaset, sanat ve edebiyat adamlarını anlatır.
- Alaycı bir üslupla yazılır.
- Öyküleyici anlatım kullanılır.
- Yazar kendi zamanındaki tutum ve davranışlar, akımlar hakkında bilgi verir.
- Bu günlükler de tarihi belge niteliği taşır.
- Tomris Uyar’ın günlükleri bu gruba girer.
- ESER OLUŞUM GÜNLÜKLERİ: Yukarıdaki iki günlük çeşidinden başka bir de bir eserin oluşumu ve gelişimi ile ilgili günlükler vardır. Yazar eserinin gelişme evrelerini günü gününe anlatır. Andre Gide’in Kalpazanlar ve Thomas Mann’ın Doktor Faustas adlı eserleri bu gruba örnek olabilir.
- Türk edebiyatındaki ilk günlük, Ali Bey’in 1898’de yazdığı Seyahat Jurnali’dir.
- Nurullah Ataç: Günce, Uçuş Günlüğü, Gazi Günlüğü,
- Falih Rıfkı Atay: Yolculuk Defteri
- Salah Birsel: Günlük, Aynalar Günlüğü, Yaşlılık Günlüğü, Kuşları Örtünmek, Nezleli Karga
- Ömer Seyfettin: Ruznameler
- Oktay Akbal: Yeryüzü Korkusu, Geçmişin Kuşları, Anılarda Görmek
- Tomris Uyar: Günlerin Tortusu
- Oğuz Atay: Günlük
- İlhan Berk: El Yazılarına Vuruyor Güneş
- İpek Ongun: Bir Genç Kızın Gözyaşları
- Hilmi Yavuz: Geçmiş Yaz Defterleri
- Oktay Akbal: Günlerde
- Stendhal: Günlük
- Puşkin: Gizli Günce
- Tolstoy: Günlükler
- Dostoyevski: Bir Yazarın Günlüğü