- ÜNİTE: CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı iki döneme ayrılır:
- a)1923- 1940 yılları arası Türk Edebiyatı
- b)1940 yılları sonrası Türk Edebiyatı
CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI’NIN GENEL ÖZELLİKLERİ:
1- Dil; sade, anlaşılır bir dildir.
2- Yazı dili ile konuşma dili arasındaki kopukluk ortadan kaldırılmıştır.
3- Memleket edebiyatı zevkiyle Batı’dan gelen anlatma biçimleri başarılı bir şekilde kullanılmıştır.
4- Anadolu coğrafyası ile Anadolu insanının hayatı, zevkleri işlenmiştir.
5- Milleti oluşturan değerler farklı yönleriyle edebi metinlerde yer almıştır.
6- Batı’daki yeni açılımların, 1. ve 2. D. Savaşları sırasında Batı’da çıkan bireyin bunalımını esas alan edebi hareketlerin, Sembolizm (Simgecilik, sezgicilik), varoluşçuluk (egzistansiyalizm), gerçeküstücülük (sürrealizm), fütürizm, dadaizm gibi akımların etkisi görülür.
7- Divan şiiri, halk şiiri, tasavvuf akımı gibi kaynaklardan beslenilmiştir.
8- Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında, bireyin anlatılmasında psikoloji ve psikiyatri alanında yapılan ilmi çalışmalardan yararlanılmıştır.
9- Atatürk ilke ve inkılâplarının edebi eserlere yansıdığı görülür.
10- Kurtuluş Savaşı sırasındaki “kahramanlık edebiyatı” Cumhuriyetten sonra “memleketçi edebiyat”a dönüştürülmüştür.
11- Batı taklitçiliği terk edilmiş; milli bir edebiyat oluşturulmuştur.
12- Milli Edebiyat Dönemi’yle işlenmeye başlanan “yurt sorunları”, “millîleşme ve millî değerlere yönelme” gibi konular, temel konular olmuştur.
13- Millî Edebiyat’la başlayan “Anadolu’ya ve Anadolu insanına yöneliş”, devam etmiştir.
14- 1940’lara kadar, sanatçılarda, Millî Edebiyatçıların tüm özellikleri gözlenmektedir.
15- Millî Edebiyat’ta başlayan sadeleşme hareketi, 1932’de kurulan TDK aracılığıyla bilimsel bir nitelik kazanmıştır.
16- Şair ve yazarlar, bir topluluk gibi ortak özelliklere sahip değillerdir.
17- Şair ve yazarların sanat anlayışlarında ve ele aldıkları konularda mozaik görünümü (çeşitlilik) vardır.
18- 1940’lara kadar hece ölçüsü kullanılmaya devam edilmiştir.
19- 1940’lı yıllarda şiirde hece vezni bütünüyle aşıldı.
20- Beş Hececilerin yanı sıra Ali Mümtaz Erolat, Kemalettin Kamu, Necmettin Halil Onan, Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Muhip Dıranas, Ömer Bedrettin Uşaklı, Ahmet Kutsi Tecer, Cahit Sıtkı Tarancı, Behçet Kemal Çağlar gibi şairler de hece vezniyle şiirler yazmıştır.
21- Hececi şiirde asıl aşamayı gerçekleştirenler: Ahmet Hamdi Tanpınar / Necip Fazıl Kısakürek / Ahmet Muhip Dıranas / Cahit Sıtkı Tarancı olmuştur.
22- Hikâye ve roman, 1930’lara kadar Millî Edebiyat etkisindedir. Daha sonra toplumcu gerçekçi bir çizgiye yönelir.
23- Öykü ve romanda egemen sanat anlayışı “gerçekçilik” , olarak yerleşti. Realizmin ilkeleri benimsendi, gözleme önem verildi. Teknik açıdan Türk romanı gerçek kimliğini Cumhuriyet Dönemi’nde bulmuştur.
24- Cumhuriyet döneminde Türk şiirindeki akım ya da anlayışlar şu şekilde gruplanmaktadır:
- a)Yedi Meşaleciler
- b)Öz Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
- c)Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir
- d)Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir
- e)Garip Hareketi (I. Yeni)
- f)Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şiir
- g) Yeni Şiiri
- h) Yeni Sonrası Toplumcu Şiiri
- i)1980 Sonrası Şiiri
- j)Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
25- Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatındaki düzyazıdaki akım ya da anlayışlar şu şekilde gruplanabilir:
- a)Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren eserler
- b)Toplumcu gerçekçi eserler
- c)Bireyin iç dünyasını ele alan eserler
- d)Modernizmi esas alan eserler