ANLATIMIN ÖZELLİKLERİ
1.Anlatımın açıklık, yalınlık, duruluk, açıklık gibi özellikleri vardır.
2.AÇIKLIK: Bir anlatımın hiçbir tartışmaya yol açmadan tek bir yargıyı ifade etmesi, kolayca anlaşılabilmesidir. Bir söz veya yazıda maksadın açık olması durumu, vuzuh Bir cümleden herkesin aynı anlamı çıkarmasıdır. Bir cümle çeşitli anlamlara gelirse, farklı şekillerde anlaşılmaya yol açarsa açık değildir. Sözcüklerin yanlış yerde kullanılması, noktalama yanlışlığı, karşılaştırma eksikliği, zamirlerin gelişigüzel kullanılması açıklığa engel olur. Karmaşık ve anlaşılması güç cümlelere yer verilmemesidir. Düşünce ve duygunun kısa ve kesin ifadelerle dile getirilmesi açıklıktır. 1. Örnek: “Yüzme en iyi denizde öğrenilir, ağrısız kulak delinir, izinsiz inşaata girilmez, alkollü araç kullanmayın, uykusuz direksiyona geçmeyin, balkondan akan insan selini izliyorduk.”cümlelerinde sözcüklerin yanlış yerde kullanılması cümlelerin doğru anlaşılmasına engel olmaktadır. Açıklık ilkesine aykırıdır. 2. Örnek: “Bu konuşmanın en ilginç yönüydü, bayan satıcıya vitrinde gördüğü kazağın eşini almak istediğini söyledi, küçük çam ağacının arkasına saklanmıştı, oku da adam ol baban gibi eşek olma, soyut resmi Doğan’dan çok severim.”cümlelerinde virgülün kullanılmaması cümlelerin doğru anlaşılmasına engel olmaktadır. Açıklık ilkesine aykırıdır. 3. Örnek: “Kazandığını duydum, gitmeyeceğini biliyoruz, arkadaşını tanıdık, kitabını kaybettin, sınıfına gidelim, davranışından memnun değilim.”cümlelerinde kişi zamirinin kullanılmaması cümlelerin doğru anlaşılmasına engel olmaktadır. Açıklık ilkesine aykırıdır. Bu cümlelerin başına hem “senin” hem de “onun” kişi zamiri getirilebilmektedir, bu da anlam belirsizliğine yol açmaktadır.
3.AKICILIK: 1. Söz veya yazıda anlatımın akıcı olma durumu, selaset 2. İfadenin engele uğramadan akıp gitmesi, ses akışını bozan söylenmesi güç ses ve kelimelere yer verilmemesidir. Söylenmesi zor olan seslere ve sözcüklere, anlamı fazla bilinmeyen kelimelere, terimlere yer verme, aynı ek ve sözcüklerin sık sık tekrar etme akıcılık ilkesine aykırıdır. 3.Okurken söyleyiş güçlüğü yaratmayan, anlamları herkesçe bilinen sözcükleri seçerek konuşma dilinin özelliklerini içeren, kısa cümleler kurmaktır. (2005-ÖSS)
4.DURULUK: Düşünce duygu ve görüşlerimizi gerektiği kadar sözcükle anlatma niteliğidir. Eşanlamlı ya da gereksiz kelimelere yer verilmemesidir. “Yurtdışına ihraç edilmişti, kendini intihar etmişti, mevcut sorunlarımızı giderdik, ilk kez tanışmıştık, az kalsın düşeyazdı, belki gelebilirim, sağlıklı ve sıhhatli görünüyordu, hiç olmazsa bari telefon etseydi, iki günde bir günaşırı arıyordu, ilgi ve alaka gösterdiler.”cümlelerinde gereksiz ya da eşanlamlı kelimelerin kullanılması duruluk ilkesine aykırıdır ve anlatım bozukluğuna yol açmıştır.
5.YALINLIK: Sadelik, cümleyi gereksiz süs öğelerine başvurmadan kurma niteliğidir. Açık, süsten ve zorlamadan uzak, kolayca anlaşılabilen anlatım, demektir. 1. Örnek:“Bu güzelim hayatın doyumsuz, bin bir çeşit tatlı güzelliklerine veda ederek ebedi ve ezeli bir diyara, ölümün sonsuz ülkesine göç etti.” cümlesi yalın bir cümle değildir. 2. Örnek: Vapur şafaktan atik davranarak güzel İstanbul’u geride bırakarak ilk bakışta bir farenin basit resmini andıran Marmara’ya geçmişti.”cümlesi yalın bir cümle değildir. Bu cümle “Vapur şafaktan önce İstanbul’u geride bırakarak Marmara’ya geçmişti.”şeklinde söylenirse yalın bir cümle olur.