Türklerin İslam Medeniyetine Katkılar
Ağustos 14, 2013
Türkler, Müslüman olduktan sonra İslam
dinine hizmet etmenin yanı sıra bilim, sanat,
edebiyat ve mimarlık alanlarında İslam kül-
tür ve medeniyetine büyük katkı sağlamışlar-
dır. Özellikle Karahanlı, Gazneli, Selçuklu ve
Osmanlı gibi Türk devletleri İslam kültür ve
medeniyetinin zenginleşmesine büyük önem
vermişlerdir.
Türkler onuncu yüzyıldan itibaren kitleler
hâlinde Müslüman olmaya başladıktan sonra
dil ve edebiyatta önemli ve kalıcı eserler ver-
mişlerdir. Yusuf Has Hacip’in “Kutadgu Bilig”i,
Kaşgarlı Mahmut’un “Divânü Lügâti’t-Türk”ü,
Ali Şir Nevâi’nin “Muhâkemâtü’l-Lügateyn”i ve
Edip Ahmet Yükneki’nin “Atebetü’l-Hakâyık”ı
Türklerin İslam medeniyetine dil ve edebiyat
alanındaki ilk katkılarındandır. Ahmet Yesevî,
Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre, Mevlânâ, Ahi
Evran, Süleyman Çelebi, Karacaoğlan, Kaygu-
suz Abdal, Fuzuli gibi birçok şair ve edebiyatçı
saygı, tarihsel mirasa duyarlılık.
Beceriler: araştırma, bilgi teknolojilerini
kullanma, değişim ve sürekliliği algılama.
Öğretim yöntem ve teknikleri: soru-cevap,
anlatım, sonuç çıkarma, metin analizi.
da eserleriyle İslam medeniyetine bu alanda
önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Türkler dil ve edebiyat alanındaki katkıla-
rının yanı sıra musiki alanında da önemli eser-
ler vermişlerdir. Türkler arasında Allah aşkını,
Peygamber ve sahabe sevgisini işleyen ünlü
söz yazarları ve bestekârlar yetişmiştir.
Türklerin İslam medeniyetine katkı yaptık-
ları alanlardan biri de mimaridir. İslam mima-
risinin oluşmasında ve gelişmesinde Türklerin
büyük hizmetleri vardır. Türkler, kendi sanat
Resim 6.15 : Kaşgarlı Mahmut (Temsilî resim,
http://www.turkceciler.com)
BİLGİ KUTUSU
Bestekârlarımızdan Bazıları
Dede Efendi, Itri, Hacı Arif Bey musiki
alanında İslam medeniyetine katkı sağlayan
tanınmış bestekârlardan bazılarıdır.
Kaynak, Araç ve Gereçler: ders kitabı,
İslam bilim ve medeniyeti ile ilgili kitaplar.
‹şleniş
1. Öğrencilerinize “Türklerin İslam Me-
deniyetine Katkıları” konusunun “Düşüne-
lim” bölümündeki motivasyon sorusunu sorup
onların görüş ve düşüncelerini alınız.
2. Öğrencilerinize konunun giriş paragra-
fı çerçevesinde Türklerin İslam dinini kabul
ettikten sonra İslam medeniyetine yaptıkları
katkıdan söz ediniz. Onlara 137. sayfadaki
konunun iki, üç ve dördüncü paragraflarını ve
“Bilgi Kutusu’nu okutup “Resim 6.15”i incele-
tiniz. Türklerin İslam medeniyetine yaptıkları
katkının hangi alanlarda olduğunu kavramala-
rını sağlayınız.
3. Öğrencilerinize 138. sayfadaki parag-
rafları okutup “Resim 6.16” ve “Resim 6.17”yi
inceletiniz. Hüsnühat ve tezhip sanatlarını
tanıtınız. Bu sanatların İslam kültüründeki yeri
ve önemi hakkında bilgiler veriniz. Bu sanat-
lara ilgi duyan öğrencileriniz varsa onların
izlenimlerini ifade etmelerini sağlayınız.
anlayışları ile İslam’ın güzellik anlayışını birleş-
tirerek yeni bir mimari tarz meydana getirmişlerdir. Türklerin İslam medeniyetine mimari alanında
cami, medrese, çeşme, hastane, han, hamam, saray, köprü gibi eserlerle yaptıkları katkılar Kara-
hanlılar ile başlayıp Osmanlılarla doruk noktasına ulaşmıştır. Erzurum Çifte Minareli Medrese, Sivas
Gök Medrese, Bağdat Nizamiye Medresesi, Kayseri Hunat Hatun Medresesi, Erzurum Hatuniye
Medresesi Türklerin yaptıkları en ünlü medreselerden bazılarıdır. İstanbul’daki Süleymaniye, Fatih,
Şehzadebaşı ve Sultan Ahmet camileri; Edirne Selimiye Camisi; Bursa Orhan Gazi ve Muradiye
camileri, Anadolu’da bulunan ve ulu cami olarak adlandırılan birçok cami de Türklerin cami mimarisi
alanında yaptıkları benzersiz güzellikte eserlerdendir. Bu eşsiz eserler, birçok Türk mimarları tara-
fından yapılmıştır. Bu mimarların en tanınanı Mimar Sinan’dır. Onunla birlikte farklı bir tarz kazanan
Osmanlı mimarisi, İslam medeniyetinin en güzel örneklerini vermiştir. Türkler tarafından yüzyıllarca
önce yapılan cami ve medreseler aradan geçen uzun zamana rağmen varlık ve güzelliklerini koru-
maktadır.