Türklerin İslam Medeniyetine Katkılar

Türkler, Müslüman olduktan sonra İslam dinine hizmet etmenin yanı sıra bilim, sanat, edebiyat ve mimarlık alanlarında İslam kül- tür ve medeniyetine büyük katkı sağlamışlar- dır. Özellikle Karahanlı, Gazneli, Selçuklu ve Osmanlı gibi Türk devletleri İslam kültür ve medeniyetinin zenginleşmesine büyük önem vermişlerdir. Türkler onuncu yüzyıldan itibaren kitleler hâlinde Müslüman olmaya başladıktan sonra dil ve edebiyatta önemli ve kalıcı eserler ver- mişlerdir. Yusuf Has Hacip’in “Kutadgu Bilig”i, Kaşgarlı Mahmut’un “Divânü Lügâti’t-Türk”ü, Ali Şir Nevâi’nin “Muhâkemâtü’l-Lügateyn”i ve Edip Ahmet Yükneki’nin “Atebetü’l-Hakâyık”ı Türklerin İslam medeniyetine dil ve edebiyat alanındaki ilk katkılarındandır. Ahmet Yesevî, Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre, Mevlânâ, Ahi Evran, Süleyman Çelebi, Karacaoğlan, Kaygu- suz Abdal, Fuzuli gibi birçok şair ve edebiyatçı saygı, tarihsel mirasa duyarlılık. Beceriler: araştırma, bilgi teknolojilerini kullanma, değişim ve sürekliliği algılama. Öğretim yöntem ve teknikleri: soru-cevap, anlatım, sonuç çıkarma, metin analizi. da eserleriyle İslam medeniyetine bu alanda önemli katkılarda bulunmuşlardır. Türkler dil ve edebiyat alanındaki katkıla- rının yanı sıra musiki alanında da önemli eser- ler vermişlerdir. Türkler arasında Allah aşkını, Peygamber ve sahabe sevgisini işleyen ünlü söz yazarları ve bestekârlar yetişmiştir. Türklerin İslam medeniyetine katkı yaptık- ları alanlardan biri de mimaridir. İslam mima- risinin oluşmasında ve gelişmesinde Türklerin büyük hizmetleri vardır. Türkler, kendi sanat Resim 6.15 : Kaşgarlı Mahmut (Temsilî resim, http://www.turkceciler.com) BİLGİ KUTUSU Bestekârlarımızdan Bazıları Dede Efendi, Itri, Hacı Arif Bey musiki alanında İslam medeniyetine katkı sağlayan tanınmış bestekârlardan bazılarıdır. Kaynak, Araç ve Gereçler: ders kitabı, İslam bilim ve medeniyeti ile ilgili kitaplar. ‹şleniş 1. Öğrencilerinize “Türklerin İslam Me- deniyetine Katkıları” konusunun “Düşüne- lim” bölümündeki motivasyon sorusunu sorup onların görüş ve düşüncelerini alınız. 2. Öğrencilerinize konunun giriş paragra- fı çerçevesinde Türklerin İslam dinini kabul ettikten sonra İslam medeniyetine yaptıkları katkıdan söz ediniz. Onlara 137. sayfadaki konunun iki, üç ve dördüncü paragraflarını ve “Bilgi Kutusu’nu okutup “Resim 6.15”i incele- tiniz. Türklerin İslam medeniyetine yaptıkları katkının hangi alanlarda olduğunu kavramala- rını sağlayınız. 3. Öğrencilerinize 138. sayfadaki parag- rafları okutup “Resim 6.16” ve “Resim 6.17”yi inceletiniz. Hüsnühat ve tezhip sanatlarını tanıtınız. Bu sanatların İslam kültüründeki yeri ve önemi hakkında bilgiler veriniz. Bu sanat- lara ilgi duyan öğrencileriniz varsa onların izlenimlerini ifade etmelerini sağlayınız. anlayışları ile İslam’ın güzellik anlayışını birleş- tirerek yeni bir mimari tarz meydana getirmişlerdir. Türklerin İslam medeniyetine mimari alanında cami, medrese, çeşme, hastane, han, hamam, saray, köprü gibi eserlerle yaptıkları katkılar Kara- hanlılar ile başlayıp Osmanlılarla doruk noktasına ulaşmıştır. Erzurum Çifte Minareli Medrese, Sivas Gök Medrese, Bağdat Nizamiye Medresesi, Kayseri Hunat Hatun Medresesi, Erzurum Hatuniye Medresesi Türklerin yaptıkları en ünlü medreselerden bazılarıdır. İstanbul’daki Süleymaniye, Fatih, Şehzadebaşı ve Sultan Ahmet camileri; Edirne Selimiye Camisi; Bursa Orhan Gazi ve Muradiye camileri, Anadolu’da bulunan ve ulu cami olarak adlandırılan birçok cami de Türklerin cami mimarisi alanında yaptıkları benzersiz güzellikte eserlerdendir. Bu eşsiz eserler, birçok Türk mimarları tara- fından yapılmıştır. Bu mimarların en tanınanı Mimar Sinan’dır. Onunla birlikte farklı bir tarz kazanan Osmanlı mimarisi, İslam medeniyetinin en güzel örneklerini vermiştir. Türkler tarafından yüzyıllarca önce yapılan cami ve medreseler aradan geçen uzun zamana rağmen varlık ve güzelliklerini koru- maktadır.