Maturidî
Ağustos 14, 2013
Maturidî, Türklerin din anlayışlarının oluşma-
sında etkili olmuş Türk din bilginlerinden biridir.
Asıl adı Ebu Mansur el-Maturidî’dir. 852 yılında,
bugün Özbekistan sınırları içinde bulunan Semer-
kant’ın Maturid kasabasında doğmuş, 944 yılında
aynı yerde vefat etmiştir. Maturidî, Semerkant’ta
yetişmiş ve eğitim gördüğü medresede de hocalık
BİLGİ KUTUSU
Maturidîlik günümüzde Türkiye, Afganis-
tan, Pakistan, Hindistan, Bangladeş, Malez-
ya, Endonezya, Kafkaslar ve Balkanlarda
yaygındır.
2.5. Ahi Evran
2.6. Hacı Bektaş Veli
Kazanım
2. Türkler arasında İslam’ın yayılmasında
ve İslam anlayışının oluşmasında etkili olan
şahsiyetleri tanır.
Süre: 2 ders saati.
Değerler: hoşgörü, Türk büyüklerine
saygı, barışseverlik, dostluk, kardeşlik.
Beceriler: araştırma, sosyal katılım,
mekân, zaman ve kronolojiyi algılama,
Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, deği-
şim ve sürekliliği algılama.
Öğretim yöntem ve teknikleri: soru-
cevap, anlatım, örnek olay incelemesi, sonuç
çıkarma, tartışma
Kaynak, araç ve gereçler: ders kitabı,
gazete haberi, bilgisayar, projeksiyon cihazı/
tepegöz, asetat.
‹şleniş
1. Öğrencilerinize 127. sayfadaki “Maturidî”
konusunun “Düşünelim” bölümündeki moti-
vasyon sorusunu sorunuz.
2. Öğrencilerinize 127. sayfadaki parag-
rafları ve “Bilgi Kutusu”nu okutup “Resim
6.3”ü inceletiniz. Onlara Maturidî’yle ilgili, “Ne
zaman ve nerede doğmuştur? Hangi eserleri
yazmıştır? İslam dini ile ilgili yorumları neler-
dir?” gibi sorular sorup cevaplarını alınız.
Maturidî’nin düşüncelerinin Türklerin İslam
anlayışlarının oluşmasındaki etkileri üzerinde
açıklamalar yapınız. “Maturidî’yi Tanıtalım”
etkinliğini yaptırınız.
3. Öğrencilerinize “Ali er-Rıza” konusu-
nun “Düşünelim” bölümündeki soruyu sorup
görüşlerini alınız. Ardından 128. sayfadaki
konuyla ilgili açıklama paragraflarını okutup
“Ali er-Rıza nerede ve ne zaman doğmuş-
tur?”, “Nasıl bir eğitim almıştır?”, “Nasıl bir
kişiliğe sahiptir?” gibi sorular sorup cevapları-
nı alınız. 128. sayfadaki “Ali er-Rıza’nın Özlü
Sözleri” adlı kısmı öğrencilerinize okutup bir-
likte yorumlayınız. Konuyu pekiştirmeleri için
aynı sayfadaki “Okuyalım, Yazalım” etkinliğini
yaptırınız.
yapmıştır. Semerkant onun yetiştiği dönemde Ebu
Hanife’nin görüşlerinin hâkim olduğu bir ilim merkeziydi. Maturidî, Ebu Hanife’nin görüşleri doğrultu-
sunda çalışmalarını sürdürmüştür. Bütün İslam ilimleriyle ilgilenmiş olmasına rağmen özellikle kelam
ve fıkıh alanlarında tanınmıştır.
Maturidî, İslam inanç esasları ve Kur’an’ın yorumu ile ilgili eserler yazmıştır. Onun günümüze
kadar ulaşan en önemli eserleri; Tevilatu’l- Kur’an (bir tefsir kitabı) ve Kitabu’t-Tevhid (kelam ve
akaid kitabı)’dir.
Resim 6.3 : Semerkant’taki medreselerden bir görünüş
Maturidî’nin yaşadığı dönemde, İslam dini geniş bir coğrafyaya yayılmış, farklı millet ve kültürle-
re mensup pek çok kişi Müslümanlığı kabul etmiştir. Bu durum, dinî alanda, İslam inanç esaslarıyla
uyuşmayan fikir ve görüşleri de beraberinde getirmiştir. Maturidî, pek çok kültürün birbirine karıştığı
böyle bir ortamda, İslam inanç esaslarını, Kur’an ve hadisleri ölçü alarak akli delillerle açıklamıştır.
Onun özellikle inanç alanındaki görüşleri zamanla sistemleştirilmiş ve böylece inançla ilgili mezhep-
lerden biri olan “Maturidîlik” doğmuştur. Bu mezhep, İslam inançlarını, yapılan eleştirilere karşı akılcı
yorumlarla savunmuştur.
Maturidî’nin İslam dinini anlama ve yorumlama biçimi, Türkler arasında benimsenmiş, onların
din anlayışının şekillenmesinde etkili olmuştur. Maturidî’nin görüşleri Ahmet Yesevî, Hacı Bektaş
Veli ve Yunus Emre gibi büyük Türk bilginlerinin yetişmesine katkıda bulunmuştur. (1)