Ahmet Yesevî
Ağustos 14, 2013
“Hoca” ve “pir” kavramları size neler çağrıştırmaktadır?
Türkler arasında İslam dininin yayılmasında etkili olan şahsiyetlerden biri de Ahmet Yesevî’dir.
O, bugünkü Kazakistan sınırları içinde bulunan Çimkent yakınlarındaki Sayram kasabasında XI.
yüzyılın sonlarına doğru doğmuş, 1167 yılında Türkistan’ın Yesi şehrinde vefat etmiştir. Ahmet
Yesevî; “Hoca Ahmet Yesevî”, “Hazreti Türkistan”, “Piri Türkistan” gibi adlarla da tanınır.
Ahmet Yesevî, ilk eğitimini Yesi şehrinde almıştır. Ardından o dönemde büyük bir ilim ve kültür
merkezi olan Buhara’ya gitmiştir. Burada dönemin birçok tanınmış bilginlerinden Kur’an, hadis, tef-
sir, tasavvuf gibi ilimleri okumuştur. Buhara’da bir müddet ders verdikten sonra Yesi’ye dönüp eğitim
ve öğretim faaliyetlerini burada sürdürmüştür.
Ahmet Yesevî, İslam’ı yeni Müslüman olmuş Türklere sade bir
Türkçeyle yazdığı şiirleriyle anlatmıştır. “Hikmet” adını verdiği bu şiir-
lerini “Divan-ı Hikmet” adlı eserinde toplamıştır. Şiirlerinde, Allah’ın
varlığı ve birliği, Peygamber sevgisi, İslam ahlakı gibi İslam dininin
temel konularını anlatmıştır. Dürüst, güvenilir, ahlaklı ve erdemli bir
hayat sürmenin önemi üzerinde durmuştur. Türkler arasında hoşgörü
gibi ahlaki erdemlerin yaygınlaşmasını sağlamıştır. Onun şiirleri Orta
Asya Türklerinin hızlı bir şekilde İslam’ı benimsemelerinde büyük
6. Ünite: İslamiyet ve Türkler
4. Öğrencilerinize “Ahmet Yesevî” konu-
sunun “Düşünelim” bölümündeki soruyu soru-
nuz. Konunun ilk paragrafını okutup “Ahmet
Yesevî nerede ve ne zaman doğmuştur?
Nerede vefat etmiştir? Hangi adlarla tanınır?”
sorularını sorunuz.
5. Öğrencilerinize konuyla ilgili 129. sayfa-
daki paragrafları okutup “Resim 6.4” ve “6.5”i
inceletiniz. Onlara, “Ahmet Yesevî nasıl bir
eğitim görmüştür? Fikirleri Türkler arasında
bir rol oynamıştır. Ahmet Yesevî’nin faaliyetleri sayesinde Türkler,
birtakım yanlış inanışlardan korunmuşlardır. Onun sade ve açık bir
Türkçe kullanması da Türk dili ve edebiyatının gelişmesine katkıda
bulunmuştur.(1)
Ahmet Yesevî, yetiştirdiği öğrencilerini Anadolu ve Balkanlara
kadar göndererek Türklerin oraları yurt edinmelerini kolaylaştırmış ve
İslam dininin o bölgelerde de yayılıp kabul edilmesine öncülük etmiş-
tir. Özellikle Anadolu’nun İslam coğrafyası hâline gelmesinde onun
öğrencilerinin büyük bir katkısı vardır. (2)