Bunları Biliyor musunuz?
Maddenin tanecikli yapısı, yaşamı kolaylaştıran buluşların yapılmasına neden
olmuştur. Bu önemli buluşlardan biri otomobillerde kullanılan hava yastığı-
dır. Hava yastıklarında bulunan kimyasal maddeler çarpma sonucu değişime
uğrayarak gaz maddeyi oluşturur. Gaz madde hava yastıklarının şişmesine neden
olur. Böylece kaza anında can kaybı önlenebilir.
Kitabınızın 92. sayfasındaki bilimsel düşünme bölümündeki gözlem sonucunda, bakır teli bölebildiğ
iniz en küçük parçaya kadar böldüğünüzde elinizde kalan yine bakır olduğunu gözlemlediniz.
Bakırı oluşturan yapı taşı bakır atomlarıdır.
Atom hakkındaki ilk bilimsel çalışma, 19. yüzyılın İngiliz bilim insanı John Dalton (Con Dalton) tarafı
ndan yapılmıştır.
Dalton, her maddenin ayrı tip atomlardan oluştuğunu, atomların içinin dolu, berk ve bölünmez olduğ
unu ileri sürmüştür.
Dalton, atom kavramını açıklarken tahta küreleri model olarak kullanmıştır.
Dalton’un model olarak kullandığı tahta küreler
47
MADDENİN TANECİKLİ YAPISI
Proje
2.
• Aşağıdaki boşluğa projeyi anlatan bir poster çalışması yapınız. Çalışmayı arkadaşlarınızın çalı
şmaları ile karşılaştırınız ve sınıfta sununuz.
Projenin Konusu: Maddenin en küçük parçacığına hangi yöntemlerle ulaşabilirsiniz? Araştırı-
nız. Bunun için atomun tarihsel gelişimi ile ilgili bilgi, resim ve aŞş toplayınız. Arkadaşlarınızın yaptığı
araştırma sonuçlarını inceleyiniz.
Siz de kendi çalışmanızı aşağıdaki basamakları izleyerek oluşturunuz ve noktalı yerlere yazınız.
• Yapacağınız çalışmanın posterinin nasıl olacağına karar veriniz.
• Çalışmada kullanacağınız malzemeleri belirleyiniz.
• Çalışmayla ilgili taslak oluşturunuz.
• Çalışmayı nasıl sunacağınıza dair notlar alınız.
Öğrencilerden gelen cevaplar değerlendirilecektir.
Öğrencilerin yapacağı çalışmalar değerlendirilecektir.
Sınırlama
1.5 Bu düzeyde esas olan, maddenin görünmez
küçük parçalardan (atom) oluştuğu Fikrini vermektir.
Atomun yapısı ile ilgili kısım 7. sınıfa bırakılmı
ştır. Atomun yapısı verilmeden de element, bileşik,
karışım, molekül, Şziksel değişim ve kimyasal
değişim kavramları işlenebilir. Burada böyle
bir yaklaşım esas alınmıştır.
[!] Uyarı:
1.7 John Dalton, Marie Curié vb. bilim adamları-
nın hayatları araştırma konusu olarak verilebilir.
Bunları Biliyor musunuz?
Maddenin tanecikli yapısının yaşamı
kolaylaştıran buluşlara neden oldu-
ğunu, bunun en önemlilerinden biri
olan otomobillerdeki hava yastıkları olduğ
unu öğrencilerinize anlatınız.
95
Öğrencilere, maddeyi meydana getiren atom ve
moleküllere örnek olarak ders kitabının 94. sayfası
ndaki hidrojen, oksijen ve su moleküllerini inceletiniz.
Marie Curié (Meri Küri) ve Becquerel (Bekerel)
atom konusunda önemli çalışmalarda bulunmuşlardı
r.
Günümüzde atomun bölünmez olduğu düşüncesinin
geçersiz olduğu ve atomların daha küçük parçacı
klardan oluştuğu anlaşılmıştır.”
Bilim insanlarının maddeyi oluşturan atomlar
hakkındaki düşüncelerini öğrencilere aktarınız.
Dalton’dan sonra Marie Curié ve Becquerel’in
çalışmaları atom hakkındaki düşünceleri daha netleştirmiştir.
Atomla ilgili çalışmalar günümüzde de
devam etmektedir.
Öğrencilere, tarih şeridi şeklinde verilen atom
hakkında çalışmalar yapan bilim insanlarının resimleri
inceletiniz.
94
Dalton’a göre elementler, atom adı verilen küçük, bölünemeyen taneciklerden oluşmuştur. Atomlar
kimyasal tepkimelerde oluşmazlar ve bölünmezler. Dalton, maddelerin birbirinden farklı olması-
nın nedenini, maddeleri oluşturan atomların birbirinden farklı olması şeklinde açıklamıştır. Örneğin,
demiri oluşturan taneciklerle bakırı oluşturan tanecikler birbirinden farklıdır. Dalton’un bu görüşü günümüzde
hâla geçerliliğini korumaktadır.
Dalton’dan sonra Marie Curié (Meri Küri) ve Becquerel (Bekerel) atom konusunda çalışmalarda
bulunmuşlardır. Atomun bölünemezliği konusundaki yargılar, Becquerel ve Marie Curié’nin yaptığı
çalışmalar sonucu değişmiştir. Bu bilim insanları atomun bölünebileceğini ve atomun daha küçük
parçacıklardan oluştuğunu keşfetmiştir. Atom sözcüğünün anlamının bölünemez olduğu bilindiği
hâlde bu terim günümüzde hâlâ kullanılmaktadır. Oysa atomun daha küçük parçacıklardan oluştu-
ğu ve bölünebildiği bilinmektedir. Atom hakkındaki bilimsel çalışmalar gelişen teknolojiyi de kullanarak
devam etmektedir.
.Çalışma kitabı
nızın 48. sayfası
ndaki 3. uygulamayı
yapınız.
Araştırma
Marie Curié ve Becquerel yaptıkları çalışmalar sonucu yeni maddeler keşfederek
bu maddelerin atomlarının özelliklerini buldular. Bu iki bilim insanının Fikirlerini destekleyen
kanıtları araştırınız. Bu çalışma için üç kişilik gruplar oluşturunuz. Bu araştırma
için aranızda yazar, foto muhabiri ve konuşmacı görevlerini paylaşınız.
Yazar: Marie Curié ve Becquerel’in yaşamı ve çalışmaları hakkında kısa bilgi versin.
Foto muhabiri: Yapılan deneyle ilgili model fotoğraşarı getirsin.
Konuşmacı: Yapılan araştırmayı sözlü olarak sınıfta sunsun.
Aşağıda bazı maddelerin atom modelleri temsilî olarak gösterilmiştir. İnceleyiniz.
Hidrojen atomu Oksijen atomu Bakır atomu
Democritus
MÖ 400
John Dalton
MS 1800
Marie Curié
1898
Becquerel
1898
Günümüz
?
Aşağıda atom hakkında çalışmalar yapan bilim insanlarının resimleri verilmiştir. İnceleyiniz.
. Çalışma kitabının 48. sayfasındaki 3.
uygulamayı yaptırınız.