Şeffaf olarak tasarlanmış dinamometreleri kullanmak,
öğrencilerin dinamometrenin nasıl çalıştı-
ğını sezmelerine yardım edecektir.
65
Öğrencilere, ders kitabının 65. sayfasındaki “Kuvveti
Ölçelim” etkinliğini yaptırınız.
65
Siz de kuvvetin esnek cisimler üzerindeki etkisini kullanarak kuvvetin büyüklüğünü
ölçen araçlar yapabilir misiniz?
Aşağıdaki etkinliği yaparak birlikte inceleyelim.
HAYDİ YAPALIM
1. 5 kişilik gruplar oluşturunuz.
2. Poşetlere 10’ar adet misket koyarak 100 gr’lık poşetler oluşturunuz.
3. YapıFikanlı çiviyi duvara monte ediniz.
4. Kâğıt şeridi çivinin altına yapıştırınız.
5. Yayın bir ucuna plastik halkayı geçirip halkayı da çivinin üzerine geçiriniz. Böylece yayı
çiviye asmış olacaksınız.
6. Yayın boyunu kâğıt şerit üzerinde işaretleyip 0 (sıfır) yazınız.
7. Yayın diğer ucuna plastik halka geçirerek önceden hazırladığınız 100 g’lık poşeti halkaya
iple bağlayınız.
8. Yayın boyunu kâğıt şerit üzerinde yine işaretleyip 1 yazınız.
9. Yayın ucuna 100 g’lık poşetten bir tane daha ekleyip yine yayın boyunu ölçüp işaretleyerek
2 yazınız.
10. Bu işleme dört poşeti de asana kadar devam ediniz.
11. Astığınız 100 g’lık kütlenin yayda oluşturduğu uzama miktarını N’luk kuvvetin etkisi olarak
alınız. 0, 1, 2, 3, 4 olarak işaretlediğiniz noktaları 0N, 1N, 2N, 3N, 4N ... olarak yazı-
nız.
SORULARI YANITLAYALIM
1. Yaya astığınız poşetlerin sayısı ile uzama miktarı arasında nasıl bir iliFiki vardır?
2. Yaptığınız ölçeklendirme sonucunda nasıl bir araç elde ettiniz?
3. Oluşturduğunuz araç ile sıranıza yatay doğrultuda uyguladığınız çekme kuvvetini ölçebilir
misiniz?
• poşet (4 adet)
• misket (40 adet, 10 g’lık)
• kâğıt şerit
• yapıFikanlı çivi
• kalem
• ip
• yay
• izole bant
• plastik halka (2 adet)
Araç-Gereç ve Malzemeler
ETKİNLİK
Kuvveti Ölçelim
Toplam süre : 40 dk
Ön hazırlık : 10 dk
Uygulama : 10 dk
Tartışma : 10 dk
“Kuvveti Ölçelim”
Etkinlikte;
• Kullanılacak malzemeleri kontrol ediniz.
• Deneysel yöntemlere vurgu yapınız.
• Etkinliği gruplar hâlinde yaptırınız.
Yöntem: Gösterip-yaptırma
• Etkinlik sonunda her öğrenci için ayır ayrı etkinlik
değerlendirme formu (Ek-1) doldurup dosyaları
nda saklayınız.
• Öğrencilerin, gruplar için hazırlanan değerlendirme
formunu (Ek-2) doldurmalarını sağlayı-
nız.
• YapıFikan çiviyi duvara monte edip kâğıt şeridi
çivinin altına yapıştırmalarını sağlayınız. Yayı
çiviye astırınız.
• Yayın boyunu kâğıt şerit üzerinde işaretleyip
bu noktaya 0 (sıfır) yazdırınız. Yayın diğer ucuna
hazırlattığınız 100 gramlık poşeti iple bağlatınız.
• Kâğıt şerit üzerinde yayın boyunu işaretletip
buraya 1 yazdırınız. Aynı işlemi yayın ucuna 2, 3,
4 poşet ekleterek tekrarlatınız.
ETKİNLİK
SORULARI YANITLAYALIM
Etkinlik sonundaki sorulara öğrencilerden beklenen
cevaplar şöyledir:
1. Poşet sayısı arttıkça yayın uzama miktarı da
artar.
2. Bir kuvvet ölçer elde edildi.
3. Daha büyük cisimlere etki eden kuvvetler ölçülemez.
Çünkü esnek cisimlerin bir esneklik sını-
rı vardır. Bu sınır aşılırsa cismin esneklik özelliği
kaybolur.
Öğretmen notu