Isının Yayılması

A. GENEL BAKIŞ
Öğrenciler, 4 ve 5. sınıf fen ve teknoloji dersinde ısının bir enerji türü olduğunu ve baFika enerji türlerine
dönüşebileceğini sezmiş, ısı ve sıcaklık kavramlarını iliFikilendirerek genleşme-büzülme ve hâl değişimleri
gibi konularla ısının maddeye etki ettiğini fark etmiş, bu sınıfta “Maddenin Tanecikli Doğası” ünitesinde
maddenin görülmez küçük taneciklerden oluştuğunu öğrenmiş, maddede meydana gelen değişimleri Şziksel
ve kimyasal değişim olarak sınışandırmıştır. Bu ünitede öğrenciler, maddeler arası ısı aktarımını tanecikli
doğa ile iliFikilendirerek ısının yayılma yollarını, ısı iletimi ve yalıtımını keşfedecek, yalıtım teknolojisine
giriş yapacaktır. Bu bilgilerini kullanarak öğrenciler, 8. sınıfta ısı ve sıcaklık arasındaki farkı açıklayabilecektir.
Ünitede verilen öğrenme, öğretim ve değerlendirme etkinlikleri öneri niteliğindedir. Öğretmenler Şziki
şartları da dikkate alarak tüm öğrencilerin etkin katılımını sağlayacak uygun bir öğrenme ortamı hazırlamalı
dır.
B. ÜNİTENİN AMACI
Bu ünitenin amacı, öğrencilerin ısı enerjisini
maddenin tanecikli doğası ile iliFikilendirerek ısı iletim
yollarını keşfetmesini, ısı iletimi ve yalıtımını irdeleyerek
ısı yalıtım teknolojisini kavramasını sağlamaktı
r.
C. ÜNİTENİN ODAĞI
Bu ünitede öğrencilerin, ısı iletimi ve ısı yalıtımı
kavramları etrafında gözlem, karşılaştırma, sınışandı
rma, çıkarım yapma, tahminde bulunma, bilgi ve
veri toplama, sunma gibi bazı bilimsel süreç becerilerini
geliştirmesine odaklanılmıştır.
168
1. BÖLÜM: A. MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE ISI
• Isınma, Hareketlenmedir
2. BÖLÜM: B. ISININ YAYILMASI
• Isı, Sıvı ve Gazlarda Nasıl Yayılır?
3. BÖLÜM: C. ISI YALITIMI
6. ÜNİTE
MADDE VE
ISI
6. ÜNİTE
MADDE VE ISI
Bu ünite için
öngörülen süre
16 ders saatidir.
169
KAVRAM HARİTASI
Ünitenin çerçevesini belirlemek için kavram haritasını inceleyiniz.
Konveksiyon
İletim
Işıma
(Radyasyon)
ISI
AtomĞMolekül
MADDE
İletken Yalıtkan
yoluyla iletilir.
yoluyla iletilir. yoluyla iletilir.
iletir. çarpışmasıyla iletmez.
aktarılır.
olabilir. olabilir.
oluşur.
170
Bu bölüm için
öngörülen süre 5 ders
saatidir.
Kazanımlar
1. Maddenin tanecikli yapısı ve ısı ile ilgili olarak öğrenciler;
1.1. Gözlem yaparak maddeler ısındıkça taneciklerin hızlandığı sonucuna varır (BSB-1, 11, 12, 13, 14, 30,
31; TD-3).
1.2. Maddeler arası ısı aktarımı ile atom-moleküllerin çarpışması arasında iliFiki kurar (BSB-6, 8, 9; TD-1).
Bilimsel Süreç Becerileri
1. Nesneleri (cisim, varlık) ve olayları duyu organlarını veya gözlem araç gereçlerini kullanarak gözlemler.
6. Gözlemlere dayanarak bir veya birden fazla özelliğe göre karşılaştırmalar yapar.
8. Olmuş olayların sebepleri hakkında gözlemlere dayanarak açıklamalar yapar.
9. Gözlem, çıkarım veya deneylere dayanarak geleceğe yönelik olası sonuçlar hakkında Fikir öne sürer.
11. Verilen bir olay veya iliFikide en belirgin bir veya birkaç değiFikeni belirler.
12. Verilen bir olaydaki bağımlı değiFikeni belirler.
13. Verilen bir olaydaki bağımsız değiFikeni belirler.
14. Verilen bir olaydaki kontrol edilen değiFikenleri belirler.
30. İşlenen verileri ve oluşturulan modeli yorumlar.
31. Elde edilen bulgulardan desen ve iliFikilere ulaşır.
169
Resimde gördüğünüz dondurma bulunduğumuz
ortamda olsaydı erirdi. Erime sırasında
dondurmayı oluşturan taneciklerin hareketi ısı
alışverişinden etkilenir mi?
Bir bardak soğuk limonatayı bulunduğumuz
ortamda bir süre bekletirsek ılık hâle gelir mi? Neden?
Dünyamız nasıl ısınır?
A. MADDENİN TANECİKLİ
YAPISI VE ISI
1. BÖLÜM
Anahtar Kavramlar:
• Isı aktarımı • Tanecikli yapı
Anahtar Kavramlar:
• Isı aktarımı • Tanecikli yapı
Ana Fikir
Maddelerin ısı aldıkça moleküllerinin hızlandı-
ğını kavratmak. Isı aktarımı ile atom ve moleküllerin
çarpışması arasında iliFiki kurmak.
Etkinlik Listesi
• Isı, Hareketlendirir mi?
• Isınan Hava
• Hangisi Sıcak, Hangisi Soğuk?
Önerilen Yöntem ve Teknikler
Tahmin etme, gözlemleme, araştırma, buluş
yoluyla eğitim, açıklama, gezi gözlem.
Derse Hazırlık
• Anahtar kavramları tahtaya yazınız. Öğrencilerinizden
bu kavramları okumalarını ve kavramlar
hakkındaki düşüncelerini defterlerine yazmaları
nı isteyiniz.
• Anlamlarını öğrendikçe kelimeler hakkındaki
düşünceleri ile kelimelerin kavramsal karşılıklarını
karşılaştırmalarını isteyiniz. Bu uygulamanın öğ-
rencilerin kendilerini değerlendirmeleri açısından
önemli olduğunu, yanılgılarını ve bilgi düzeylerini
fark etmelerini sağlayacağını belirtiniz.
Ders kitabının 169. sayfasındaki resimleri inceletiniz.
Soruları öğrencilere yönelterek bu konudaki
ön bilgilerini kontrol ediniz.
A. MADDENİN TANECİKLİ