Büyüklenmek (Kibir)
Ağustos 14, 2013
Her şeyin en iyisini kendisinin bildiğini düşünen ve kendinden başkasını beğenme-
yen bir kimseye karşı neler hissedersiniz? Böyle bir kişiyle arkadaş olmak ister misiniz?
Nedenini açıklayınız.
İslamdinininsakınılmasınıistediğidavranışlardanbiridekibiryanibüyüklenmektir. YüceAllahbüyük-
lenmekten kaçınmamızı, alçak gönüllü olmamızı ister. “Küçümseyerek insanlardan yüz çevirme ve yer-
yüzünde böbürlenerek yürüme. Zira Allah, kendini beğenmiş övünüp duran kimseleri asla sevmez.
Yürüyüşünde tabii ol, sesini alçalt…”(1) buyurur. Peygamberimiz de “Muhakkak ki Allah bana, sizin
mütevazı olmanızı vahyetti. Hiçbir kimse diğerine karşı böbürlenmesin ve hiçbir kimse diğerine
eziyet etmesin.”(2) buyurmuştur.
OKUYALIM, YORUMLAYALIM
Abdullah İbni Mesud (r.a.) Anlatıyor
Resulü Ekrem (s.a.v.):
– Kalbinde zerre kadar kibir bulunan kimse cennete giremez, buyurdu. Ashaptan biri
(Malik bin Mirare):
– Ya Resulallah! İnsan, elbisesinin ve ayakkabısının güzel olmasını sever, dedi. Resulü Ek-
rem (s.a.v.) de:
– Allah güzeldir, güzelliği sever. Kibir ise hakkı kabul etmemek ve insanları hor gör-
mektir, buyurdu
Riyâzüs Sâlihîn ve Tercemesi, C 2, s. 44.
• Yukarıdaki hadise göre kibir hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Büyüklenmek; kendini büyük göstermek, büyüklük taslamak, kibir anlamlarına gelir. Peygam-
berimiz kibri şöyle tanımlamıştır: “Kibir, gerçeği örtmek ve insanları küçük görmektir.”(3) Bun-
dan da anlaşıldığı gibi kibirli insan, gerçeği kabul etmeyerek başkalarını hor görür. Herkesin Allah
tarafından yaratıldığını, dolayısıyla değerli olduğunu düşünmez. Kendi kusurlarını da görmez ya da
gizlemeye çalışır.
Büyüklenen insan kendisini diğer insanlardan bilgi, yetenek, beceri, onur, güzellik gibi yönlerden
üstün görür. Kendisinin özel ve ayrıcalıklı olduğunu kabul ederek başkalarını küçümser. Genellikle
bu özellikler kendisinde yoktur ancak o var olduğuna inanır. Kendisinin kusursuz olduğunu düşü-
nür. Kendisini geliştirmek için hiçbir çaba harcamaz. Bu nedenle büyüklenmek, insanın kendisini
geliştirmesini engelleyen bir davranıştır. Büyüklenen kişiler toplumda sevilip sayılmazlar. Hiç kimse
böyleleriyle arkadaşlık kurmak istemez. Çünkü insanlar küçümsenmekten ve hor görülmekten hoş-
lanmazlar. Her insan değerlidir ve sahip olduğu değere saygı gösterilmesini ister.
Dinimizin buyruklarına uyarak büyüklenmekten sakınmalı, alçak gönüllü olmalıyız. Hacı Bektaş
Veli, “Kibrin kaynağı şeytan, alçak gönüllülüğünki ise Rahman’dır.”(4) demiştir. Kendimizde bulunan
özelliklerin başkalarında da olabileceğini düşünmeli, kimseyi küçümsememeliyiz. Her insanın farklı
özelliklerinin olduğunu bilmeli, herkese saygı göstermeliyiz. Ailemizin sahip olduğu para ya da mal
başkalarını küçük görüp büyüklenmemize neden olmamalıdır. Verdiği nimetlerden dolayı Allah’a şük-
retmeli, ihtiyaç sahiplerine yakınlık gösterip yardımcı olmalıyız. Başkalarının bazı konularda bizden
üstün olabileceklerini unutmamalıyız. Onların üstün yönlerini kabullenmeli, bunlardan dolayı onları
kutlamalıyız. Onlardaki üstünlüklere gıpta etmeli, bu konularda onlar gibi olmak için çalışmalıyız. Böy-
le davranarak hem çevremizdekiler tarafından seviliriz hem de dinimizin buyruğuna uymuş oluruz.