Anne, Baba ve Büyüklere Saygısızlık
Ağustos 14, 2013
İslam dini anne, baba ve büyüklere saygı göstermeye, onlarla iyi geçinmeye büyük önem verir.
Kur’an-ı Kerim’de anne ve babaya, akrabaya ve komşulara iyi davranmak öğütlenir. Bununla ilgi-
li olarak “Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana babaya, akrabaya, …
yakın komşuya, uzak komşuya, …iyi davranın. Allah, kendini beğenen ve daima böbürle-
nip duran kimseyi sevmez.”(1) buyrulur. Peygamberimiz de bir adamın beş kez tekrarladığı, “Ya
Resulallah! Halk içinde güzel davranış ve saygı göstermeme en çok layık olan kimdir?” anlamındaki
sorusuna ilk üçünde “Annendir.” dördüncüsünde “Babandır.” beşincisinde de “Sırasıyla yakın
akrabalarındır.” (2) cevabını vermiştir.
Anne, baba ve büyükler, çocukların sağlıklı bir şekilde yetişip iyi birer insan olmaları için çalışır-
lar. Bunu yaparken karşılık beklemeden her türlü zorluğa katlanır, hiçbir fedakârlıktan kaçınmazlar.
Bu durum Kur’an-ı Kerim’de şöyle belirtilmektedir: “Biz insana ana babasına iyi davranmasını
tavsiye etmişizdir. Çünkü anası onu nice sıkıntılara katlanarak taşımıştır. Sütten ayrılması
da iki yıl içinde olur. (İşte bunun için) önce bana, sonra da ana babana şükret diye tavsiyede
bulunmuşuzdur…”(1)
Anne, baba ve büyüklere saygısızlık yapmak İslam dininin kesin olarak yasakladığı davranış-
lardandır. Dinimize göre anne ve babaya yapılan saygısızlık Allah’a karşı yapılmış sayılır ve büyük
günahtır. Kur’an-ı Kerim’de, “Rabb’in sadece kendisine kulluk etmenizi, ana babanıza da iyi
davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa
kendilerine ‘Of!’ bile deme, onları azarlama, ikisine de güzel söz söyle. Onları esirgeyerek
alçak gönüllülükle üzerlerine kanat ger ve ‘Rabb’im! Küçüklüğümde onlar beni nasıl yetiş-
tirmişlerse şimdi de sen onlara (öyle) rahmet et.’ diyerek dua et.”(2) buyrulmaktadır. Peygam-
berimiz de “Büyük günahlar: Allah’a şirk koşmak, ana babaya saygısızlık etmek, haksız yere
adam öldürmek ve yalan yere yemin etmektir.”(3), “Allah’ın rızası anne ve babanın rızasında-
dır. Allah’ın gazabı da anne ve babanın gazabındadır.”(4) buyurmuştur.
Anne ve babaya saygı göstermek Allah’ın buyruğu olduğu için dinî bir görevdir, yani ibadettir. Kişi
ve toplumun huzuru açısından da önemli bir davranıştır. Bu nedenle anne ve babamıza saygılı olma-
lıyız. Onları kıracak, incitecek davranışlardan kaçınmalı, öğütlerini tutmalıyız. Her fırsatta gönüllerini
almalı, isteklerini yerine getirmeye çalışmalıyız. Cafer-i Sadık, “Babalarınıza iyilik edin ki çocuklarınız da
size iyilik etsinler.” (5) demiştir. Bir gün kendimizin de anne baba olup yaşlanacağımızı unutmamalıyız.
Dinimiz, anne ve babamıza olduğu gibi diğer büyüklerimize de saygı göstermemizi öğütler. Onlara
da saygısızlık yapmaktan sakınmamızı ister. Peygamberimiz, “Küçüklerimize merhamet etmeyen,
büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir.”(6) buyurarak büyüklere saygı göstermemenin
çok kötü bir davranış olduğunu vurgulamıştır. Dinimizin buyruklarına uyarak gerek ailemizde gerekse
toplumda büyüklerimize saygısızlık yapmaktan kaçınmalıyız. Atalarımız, “Bu dünya, etme bulma dün-
yasıdır.” demişler. Aynı davranışların küçüklerimiz tarafından bizlere de yapılacağını unutmamalıyız.